اعدام ۲۵ زندانی؛ نگاهی به دوشنبه سیاه پس از یکسال

بصورت اجمالی میتوان عمده نقض حقوق رفته برای این زندانیان تا پیش از فصل اعدام آنها را به شرح ذیل دسته بندی کرد:

• بازداشت های غیرقانونی، بدون نشان دادن حکم بازداشت از سوی ماموران. فرد در محل کار، منزل، در خیابان و یا هر جای دیگر بدون نشان دادن حکم و تنها با گفتن اینکه شما بازداشتید بازداشت شده اند.
• شلیک نیروهای امنیتی به فرد غیرمسلح برای بازداشت او که منجر به زخمی شدن و آسیب های جسمی به برخی از این افراد در زمان بازداشت شده است.
• نگهداری در انفرادی های طولانی مدت. روایت ها از ماهها انفرادی حکایت دارد. از ۹ ماه تا ۱۲ و حتی تا ۳۳ ماه انفرادی. عموما و بنا بر آنچه توسط این زندانیان گفته شده، این تحمیل انفرادی ها در اداره های اطلاعات سنندج، همدان و زنجان رخ داده است. قطعا شهرهای دیگری نیز بوده است که اطلاعی از آنها نداریم. بازداشت و تحمل انفرادی چند ماهه در بند ۲۰۹ زندان اوین، بازداشتگاه ویژه وزارت اطلاعات نیز در مورد اکثریت قریب به اتفاق ایشان مصداق دارد.
• روشن بودن همیشگی چراغ در انفرادی ها که موجب اثرات جسمی و روانی بر این زندانیان پس از اتمام دوران انفرادی و ورودشان به بندهایی شده که امکان خاموش کردن چراغها وجود داشته است.
• بازجویی تحت فشار، شکنجه های روحی و روانی در دوران بازجویی، فصل مشترک آن چیزی است که بر همه ایشان گذشته است.
• بسیاری از این زندانیان گفتند که زیر فشار و شکنجه، در مواردی تهدید زندانی به آزار خانواده اش از آنان پای برگه هایی سفید، امضا و اثر انگشت گرفته شده است.
• اعتراف گیری زیر فشار و شکنجه روحی و روانی. با این استدلال که اعتراف کنید، بعد تنها چند سالی در زندان خواهید ماند و بعد آزاد خواهید شد. به زندانیان گفته شده که اعترافات آنها در برگه های بازجویی، در مقابل دوربین و یا حتی در مقابل قاضی تنها برای جمع کردن پرونده هاست و مسئله ای برای ایشان ایجاد نمی کند. حتی پس از صدور اولیه حکم اعدام به برخی از زندانیان و خانواده های ایشان گفته شده که این “حکم وحشت” است و عملی نمی شود.
• اعتراف گیری های تلویزیونی که در مورد فوق، کیفیت آن گفته شد.
• تراشیدن ریش آنها یا ضرب و شتم در هنگام بازداشت و در زمان بازجویی که منجر به شکسته شده سر، بینی و … برخی از این زندانیان در این روند شده است. همچنین استفاده از شلاق یا شوکر برقی و برهنه کردن ایشان در اداره های اطلاعات بخصوص در زمان شکنجه های جسمی و روحی.
• تهدید و فحاشی به خانواده این افراد در تمام طول روند دادرسی از بازداشت تا اجرای حکم.
• فحاشی به مقدسات اهل سنت و صحابه و همسران پیامبر اسلام از زمان بازداشت از سوی ماموران تا دادگاه توسط قاضی و پس از آن. گفتنی است قاضی اکثر این افراد محمد مقیسه، قاضی شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران بوده است.
• دادگاههای کوتاه مدت و غیرعلنی ۵ تا ده دقیقه ای و صدور حکم اعدام در همین مدت در این دادگاهها.
• عدم دسترسی اکثریت ایشان به وکیل و نداشتن امکان دفاع مناسب. برخی از ایشان وکیل تسخیری داشته اند. برخی نیز می گفتند که وکلا را از حضور در پرونده هایشان منع کرده اند.
• بازداشت و حضور در زندانهای متفاوت در کنار زندانیانی با اتهامات گوناگون به مانند مواد مخدر، قتل و امثالهم بدون در نظر گرفتن اصل تفکیک جرم.
• سخت بودن امکان ملاقات. بسیاری از این زندانیان اهل شهرهایی با فاصله بسیار زیاد از تهران یا کرج (به مانند سنندج) بوده اند. و امکان ملاقات برای ایشان به سادگی میسر نبود.

نقص قانونی این اعدامها

در آن روز چه گذشت

ساعت پنج‌ونیم عصر، ماموران با «کلاه‌های درپوش دار» یکی یکی زندانیان سنی‌مذهب را پایین آورده، پابند و دست‌بند از پشت زدند. با چسب پهن دهان آن‌ها را بستند و با کشیدن کیسه ای بر سر آن‌ها، به سمت «کریدور مادر» و سلول‌های انفرادی بند پنج این زندان برده شدند.

اسامی ۲۵ زندانی اعدام شده در آن روز که توسط هرانا احراز شد به شرح زیر است:

پیکرها تحویل داده نشد

همین زندانی یعنی شهرام احمدی چندی پیش از اعدام خود در نامه ای به آقای احمد شهید، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در آن زمان می نویسد: “ما در فارسی کلمه‌ای داریم به نام «هول». هول شکلی از ترسی لحظه‌ای و مهیب است که در مواجهه با امر پیش‌بینی ناشده بر آدمی فرود می‌آید. اگر بپرسید فرق ما با آدم‌های بیرون چیست، به شما خواهم گفت که ما از خلاف‌آمد عادت در هول مدامیم، هول برای ما لحظه نیست، ما هشت سال است که «هول کردن» را صرف می‌کنیم. آقای شهید، هشت سال است که مدام هول می‌کنم، وقتی سرم را به دیوار می‌کوبند هول می‌کنم، وقتی صدای قدم‌هایشان را می‌شنوم هول می‌کنم، وقتی گاز فلفل توی صورتم می‌زنند هول می‌کنم، وقتی کاغذهایشان را می‌بینم هول می‌کنم، وقتی می‌گوید شلاق را انتخاب کن هول می‌کنم، وقتی با چشم‌بند روی آن کاغذها انگشت می‌زنم هول می‌کنم، وقتی قاضی می‌گوید «شما سنی‌های کثیف» هول می‌کنم، وقتی می‌گوید «شما کردهای کثیف»، باز هم هول می‌کنم.”