آنچه در پی میآید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی اسفند ماه ۹۸ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.
لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل بهصورت سالانه گزارش مفصلتر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر میکند
خلاصه آنچه گذشت:
اخبار نقض حقوق بشر در اسفند ماه ۹۸، با قریب به ۱۷ مورد اعدام، محکومیتهای متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استانهای مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.
اعدام
اسفند ماه با قریب به ۱۷ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. از مهمترین رویداد ها در این باره میتوان به اجرای حکم ۴ زندانی در زندان زاهدان اشاره کرد. همچنین امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی و محمد رجبی سه تن از شهروندان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری آبان ماه توسط دادگاه انقلاب تهران هر یک از بابت اتهام “مشارکت در تخریب و تحریق به قصد مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران” به اعدام محکوم شدند.
در گزارشی دیگر نیز متهم ردیف اول قتل «وحید مرادی» که هویت اختصاری وی «سعید.ص» عنوان شده، توسط شعبه چهارم دادگاه کیفری یک استان تهران به اعدام محکوم شد. وحید مرادی، زندانی سابق جرایم خشن در زندان رجایی شهر کرج، در تاریخ ۱۱ تیرماه ۱۳۹۷، بعد از اینکه مورد حمله گروهی از زندانیان مسلح به سلاح سرد در زندان قرار گرفت، به قتل رسید.
همچنین در گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در رابطه با وضعیت حقوق بشر در ایران که در این ماه منتشر شده است، به مواردی چون تداوم استفاده از مجازات اعدام و اعدام کودک-مجرمان پرداخته شده است.
در این ماه هرانا طی گزارشی چهار نقطه از شهرستان بهبهان که محل دفن شماری از اعدام شدگان دهه شصت در این شهر محسوب میشود، به قصد “مستندسازی و حفظ اسناد جنایت علیه بشریت به هدف دادرسی” شناسایی و معرفی کرد.
اعدامهای فراقانونی و گروهی زندانیان سیاسی در دهه شصت واقعیتی انکارناپذیر و در عین حال تلخ از تاریخ معاصر ایران و زخمی کهنه بر پیکر جامعه انسانی است. این اعدامهای گسترده بین سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ در سراسر کشور اجرا شد و قربانیان آن در مناطق عموماً دورافتاده و حاشیه ای شهرها به اشکال مختلفی و عمدتا بی نام و نشان دفن شدند. علیرغم گذشت چند دهه از زمان وقوع این قتل عام ها، نه تنها هنوز محل دفن بسیاری از قربانیان مشخص نشده بلکه تلاشهای متعددی توسط نهادهای امنیتی برای از بین بردن این قبیل اماکن که حکم اسناد جنایت علیه بشریت دارند، مشاهده شده است. هر از گاهی با تلاش فعالین حقوق بشر مناطقی که مدفن قتلعامشدگان این واقعه است شناسایی و معرفی میشود.
آزادی اندیشه و بیان
همچنین در همین ماه، منزل ضیا نبوی، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو سابق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه نوشیروانی بابل تفتیش و برخی لوازم وی ضبط شد.
در اسفندماه بکتاش آبتین، رضا خندان (مهابادی) و کیوان باژن، سه نویسنده و عضو کانون نویسندگان ایران جهت تحمل دوران محکومیت خود به شعبه یک اجرای احکام دادسرای شهید مقدسی فراخوانده شدند. دادگاه تجدیدنظر استان تهران در دی ماه امسال بکتاش آبتین و رضا خندان مهابادی، هر یک را به ۶ سال حبس تعزیری و کیوان باژن را به ۳ سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم کرده بود.
زندان
محیط بسته زندانهای ایران نیز همچون جامعه آزاد شاهد شیوع گسترده ویروس کرونا است با این نگرانی مضاعف که معمولا قشر زندانیان کمتر مورد توجه افکار عمومی و مسئولین هستند، آنها از دسترسی به خدمات درمانی، بهداشتی و امکانات لازم برای مقابله با این ویروس محروم هستند و همینطور به خاطر زندگی در محیط بسته زندان و تعذیه نامناسب از لحاظ جسمی آسیب پذیری بالایی دارند. در اسفندماه با وجود صدور دو بخشنامه توسط رئیس قوه قضاییه مبنی بر اعطای مرخصی به زندانیان و ادعای رئیس سازمان زندانها در خصوص اعزام ۷۰ هزار تن از زندانیان، اکثر قریب به اتفاق زندانیان سیاسی از این امکان محروم ماندهاند. مانع تراشی در اعزام زندانیان سیاسی به مرخصی در حالی است که نگرانیها از شیوع ویروس کرونا در زندانهای کشور افزایش یافته است.
همچنین روز بیست و یکم اسفندماه جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران به ممانعت مسئولان از اعزام زندانیان سیاسی به مرخصی علیرغم خطرهای موجود اشاره کرده و خواستار بهره مندی همه زندانیان عقیدتی از این موضوع شده بود.
در ماهی که گذشت مرجان داوری، محقق و مترجم ۵۲ ساله محبوس در زندان قرچک ورامین، شب جمعه ۹ اسفندماه پدر خود را از دست داد. مراسم خاکسپاری پدر خانم داوری دهم اسفندماه برگزار شد؛ با این حال با وجود تلاش خانواده داوری برای مرخصی و یا اعزام تحت الحفظ وی برای شرکت در مراسم خاکسپاری، با ممانعت مسئولان از حضور او در مراسم خاکسپاری پدر جلوگیری شد.
زندانیان سیاسی معترض در اندرزگاه ۴ زندان اوین از ظهر روز یکشنبه ۲۵ اسفندماه از دریافت جیره غذای دولتی خودداری کردهاند. این زندانیان دلیل این اقدام اعتراضی خود را مخالفت مسئولان مربوطه با اعطای مرخصی به زندانیان سیاسی پس از شیوع ویروس کرونا در کشور عنوان کرده و گفتهاند تا زمان تعیین قرار وثیقه و اعزام زنداینان به مرخصی به این اقدام اعتراضی خود ادامه خواهند داد. همچنین ۴۵ تن از زندانیان و متهمین سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ روز دوشنبه ۲۶ اسفندماه با دلایل متفاوتی ازجمله عدم اعطای مرخصی به زندانیان سیاسی پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، بازداشت و بلاتکلیفی چند ماهه، ممانعت از آزادی بازداشت شدگان اعتراضات آبان با تودیع قرار و آنچه اعتراض به ظلم و بی عدالتی در جمهوری اسلامی عنوان کردهاند، از دریافت جیره غذای دولتی خودداری کردند.
جبار قادری، زندانی سنی مذهب تبعیدی در زندان رجایی شهر کرج نیز که حدود پنج ماه قبل در یکی از سالنهای این زندان به وسیله ضربات متعدد چاقو زخمی شده بود، از آن زمان تاکنون در سلول انفرادی این زندان نگهداری می شود. آقای قادری به دلیل فقدان امنیت جانی خود تقاضای انتقال به محل دیگری غیر از سالنی که مورد سوقصد قرار گرفته بود را داده اما با مخالفت مسئولان زندان مواجه شده است بنابراین وی هم اکنون در شرایط سخت و با حداقل امکانات در سلول انفرادی این زندان نگهداری میشود.
زری توکلی، یکی از شهروندان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری موسوم به “اعتراضات آبان ماه” در کرمان با گذشت سه ماه از زمان بازداشت به دلیل عدم توانایی مالی در تامین قرار وثیقه کماکان در زندان کرمان در بازداشت بسر میبرد. همچنین سجاد سالاروند یکی از شهروندان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری موسوم به “اعتراضات آبان ماه” با گذشت چهار ماه از زمان بازداشت کماکان به صورت بلاتکلیف در زندان بسر میبرد. زانیار دباغیان، زندانی سیاسی زندان سنندج نیز علیرغم پایان دوران محکومیت خود، کماکان در این زندان به سر میبرد.
اقلیت های ملی و مذهبی
اتنیک ها در بهمن ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشتها و احضارها بودند.
از دیگر اخبار در این زمینه میتوان به رد درخواست واخواهی سیامک میرزایی در دادگاه انقلاب تهران اشاره کرد.
اعمال فشار و تهدید اقلیتهای مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.
اسماعیل مغربی نژاد، نوکیش مسیحی ساکن شیراز در تاریخ ۸ اسفندماه، از بابت اتهام جدیدی که علیه وی مطرح شده است، توسط دادگاه انقلاب شیراز به دو سال حبس دیگر محکوم شد.
در ماهی که گذشت “مولوی محمد قلندرزهی” روحانی اهل سنت در زاهدان، توسط مأموران امنیتی این شهر بازداشت شد.
همچنین در اسفند ماه اصغر کوهی، روحانی اهل سنت که همزمان با فضل الرحمن کوهی بازداشت شده بود، از بازداشتگاه اطلاعات سپاه زاهدان به زندان مرکزی زاهدان منتقل شد. گزارش شده است علیرغم وعده مسئولان درخصوص آزادی این دو روحانی اهل سنت، آنان همچنان در بازداشت بهسر میبرند. گفته می شود مخالفت سپاه پاسداران دلیل عدم آزادی آنان تاکنون بوده است.
حقوق کودک
زندگی در میان زبالهها، ایمنی پایین بدن به دلیل تغذیه نامناسب و مشکلات تنفسی و ریوی به دلیل نوع کار، ساعات طولانی کار و تماس مستقیم با زبالههایی که این روزها در کنار تمامی آلودگیهای همیشگی، آلوده به ویروس کرونا نیز هستند، کودکان زباله گرد را در معرض خطر ابتلا به بیماری کرونا قرار داده است. با توجه به شیوع این ویروس در کشور، انجمن حمایت از حقوق کودکان طی نامهای خطاب به وزیر بهداشت خواستار همکاری این وزارتخانه جهت خروج کودکان زبالهگرد از گودهای زبالهگردی و مراکز بازیافت زباله شدند.
در اسفند ماه، دو نوجوان ۱۶ و ۱۵ ساله در پی تعقیب و گریز و شلیک بی ضابطه ماموران انتظامی روستای کمب از توابع شهرستان چابهار، کشته و زخمی شدند.
زنان
در اسفند ماه ناهید شقاقی، اکرم نصیریان، مریم محمدی و اسرین درکاله چهار فعال حقوق زنان طی احضاریهای جهت اجرای حکم حبس فراخوانده شدند. این فعالین پیشتر توسط دادگاه انقلاب تهران مجموعا به ۱۶ سال و هشت ماه حبس تعزیری محکوم شده بودند. با استناد به ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مجازات اشد یعنی ۳ سال حبس تعزیری در خصوص هر یک از آنها قابل اجرا بود. این حکم نهایتا با عدم اعتراض به رای صادره برای هر یک با ۹ ماه کاهش به دو سال و سه ماه حبس تعزیری تقلیل یافت.
در این ماه انتشار ویدئویی در شبکه های اجتماعی با واکنش مردم در داخل و خارج از کشور روبرو شد که گفته می شود در آن فردی به بهانه «نهی از منکر» زن جوانی را به دلیل شیوه پوشش مورد ضرب و شتم قرار می دهد. دادستان عمومی و انقلاب شهرستان ری، با اشاره به این کلیپ اعلام کرد شخصی که این فیلم را منتشر کرده تحت تعقیب قضایی است و تحقیقات تکمیلی در خصوص انتشار این کلیپ در فضای مجازی توسط پلیس فتا انجام خواهد شد.
کارگران و اصناف
هیراد پیربداقی، رهام یگانه و فرید لطف آبادی، توسط دادگاه انقلاب تهران به حبس و شلاق محکوم شدند. طی حکم صادره هر سه این شهروندان به تحمل ۶ ماه حبس محکوم شدند. علاوه بر این رهام یگانه و فرید لطف آبادی هرکدام به تحمل ۷۴ ضربه شلاق نیز محکوم شدند. احکام صادره علیه آقای یگانه و آقای لطف آبادی به مدت ۴ سال به حالت تعلیق در آمده است.
همچنین حسابهای بانکی کامران ساختمانگر، فعال کارگری اهل سنندج، با دستور قضایی مسدود و موجودی آنها توقیف شده است.
قریب حویزاوی، از کارگران فولاد اهواز نیز در پی شکایت کارفرما به مراجع قضایی احضار شد.
بهداشت و محیط زیست
در اسفند ماه علیرضا آوایی، وزیر دادگستری، مامور رسیدگی به وضعیت نیلوفر بیانی، از متهمان پرونده فعالان محیط زیستی شد. هیات دولت طی مصوبه ای از این مقام مسئول خواسته است که به اظهارات خانم بیانی، مبنی بر روند غیر قانونی در سیر پرونده وی رسیدگی کرده و نتیجه را به هیات وزیران گزارش کند. نیلوفر بیانی، متهم ردیف دوم پرونده زندانیان محیط زیستی، طی نامه ای در شرح حالی از وضعیت خود نوشته بود که بازجویان اطلاعات سپاه، برای گرفتن اعترافات ساختگی، او را طی “دستکم ۱۲۰۰ ساعت بازجویی” در معرض “شدیدترین شکنجه های روحی و روانی، تهدید به شکنجه فیزیکی و تهدیدهای جنسی” قرار داده اند.
همچنین دو تن از عاملان قتل غم انگیز توله خرس در سوادکوه، توسط دادگاه تجدید نظر استان مازندران، به پرداخت جزای نقدی محکوم شدند. حکم صادره توسط این شعبه به مدت یک سال به حالت تعلیق درآمده است.
حقوق فرهنگی
در اسفند ماه محمد رسول اف، کارگردان سینما، جهت تحمل دوران محکومیت خود به دادسرای فرهنگ و رسانه فراخوانده شد. وی پیشتر توسط دادگاه انقلاب تهران به یک سال حبس تعزیری و ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور و محرومیت از عضویت در احزاب، گروه ها و دسته جات سیاسی و اجتماعی محکوم شده بود.
خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان
یک کولبر در ارتفاعات مرزی «هنگهژال» از توابع شهرستان بانه، یک کولبر در ارتفاعات مرزی شهرستان سردشت، یک کولبر در ارتفاعات مرزی شهرستان سلماس و یک کولبر در ارتفاعات مرزی شهرستان پیرانشهر بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند. همچنین یک کولبر ۲۱ ساله از ارتفاعات اورامانات، در مرز تە تە مریوان سقوط کرد و مصدوم شد. یک کولبر دیگر در ارتفاعات مرزی شهرستان خوی ، بر اثر سرمازدگی جان خود را از دست داد.
همچنین در این ماه یک نوجوان بر اثر انفجار یک مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق در مناطق مرزی شهرستان قصرشیرین واقع در استان کرمانشاه، جان خود را از دست داد.
۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد
در این بخش سعی شده به گزارشهایی از نقض حقوق بشر در اسفندماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارشها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.
۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بیتوجهی روبرو شدند
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارشهای حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بیتوجهی رسانهها و افراد فعال در شبکههای اجتماعی که به هر ترتیب تشکیلدهندهی قسمتی از افکار عمومی هستند روبهرو شدند. گفتنی است این نوع کمتوجهیهای بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم میآورد.
از مهمترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، به کارشکنی اعزام زندانیان سیاسی و عقیدتی به مرخصی و شکنجه شدن ابوالفضل کریمی یک نوجوان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری موسوم به “اعتراضات آبان ماه” میتوان اشاره کرد.
0 نظر